In Nederland geldt de Arbeidstijdenwet waar elke werkgever zich aan dient te houden. Voor een aantal bedrijfstakken en beroepen gelden echter afwijkende regels. Bijvoorbeeld voor artsen, maar ook voor werknemers in de binnenvaart. Juist omdat werken in de binnenvaart vaak net even anders is dan werken in een ander beroep. Ook Europese richtlijnen spelen hierbij een rol. Hierin staat bijvoorbeeld dat de arbeidstijden aan boord goed geregistreerd moeten worden. Deze en andere belangrijke richtlijnen voor arbeidstijden binnenvaart lees je terug in onderstaand artikel.

Wat is arbeidstijd in de binnenvaart?

Arbeidstijd in de binnenvaart wordt omschreven als de tijd waarin je als werknemer aan het werk bent op of bij het schip in opdracht van je leidinggevende. Daarnaast gelden aanwezigheidsdiensten ook als arbeidstijd. Alle tijd buiten de arbeidstijd wordt beschouwd als rusttijd. Korte rustpauzes tot 15 minuten vallen ook onder arbeidstijd. Goed om te weten: de arbeidstijd van een werknemer aan boord is niet hetzelfde is als de vaartijd van het schip.

Voor wie gelden deze regels?

De regels in het Arbeidstijdenbesluit voor de binnenvaart gelden voor alle werknemers in loondienst. Hieronder valt binnenvaart personeel zoals matrozen, stuurmannen en schippers, maar ook niet-nautisch personeel zoals de bediening op een passagiersschip. Zelfstandigen, zoals zzp’ers, vallen hierbuiten. Dat geldt ook voor ondernemers die een vaartuig voor eigen rekening exploiteren, zelfs als zij binnen hun onderneming de status van werknemer hebben.

De maximale arbeidstijd voor werknemers vanaf 18 jaar

Ben je 18 jaar of ouder? Dan is het maximale aantal dagen dat je volgens de arbeidstijden wet achterelkaar mag werken 31 dagen. Ook mag je over een periode van 52 weken niet meer dan 48 uur gemiddeld per week werken. Het kan dus zo zijn dat je in een drukke periode meer uren per week werkt. Dit is geen probleem zolang het gemiddelde aantal uren per week aan het einde van het jaar, maar niet meer is dan 48 uur. Daarnaast is het ook zo dat je:

• maximaal 14 uur mag werken in een periode van 24 uur;
• maximaal 84 uur mag werken in een periode van 7 dagen.

Heb je een rooster met meer werkdagen dan rustdagen? Dan geldt dat je over een periode van 16 weken niet meer dan 72 uur per week mag werken. Dit laatste zal echter niet heel veel voorkomen, aangezien de meeste werkgevers een 1:1 rooster hanteren van bijvoorbeeld 2 weken varen, 2 weken vrij. Het beschermingsniveau van binnenvaart personeel is met deze regels gelijkwaardig aan dat van de algemene arbeidstijdenrichtlijn, maar de bijzondere richtlijn voor de binnenvaart biedt veel meer flexibiliteit.

Pauzes en rusttijden volgens de arbeidstijdenwet

Als deksman, matroos, stuurman of schipper heb je verantwoordelijk werk. Dat betekent dat je altijd scherp en alert moet zijn. Pauzes en rusttijden zijn daarom net zo belangrijk als werktijden. Want alleen als jij goed bent uitgerust, kun je jouw werk op de juiste manier uitvoeren en kunnen je collega’s op je vertrouwen. De rusttijden arbeidstijdenwet geeft precies aan wanneer je rust moet nemen. Na 6 uur werken heb je sowieso recht op een pauze van minimaal 15 minuten. Ook heb je elke 24 uur minimaal 10 uur rusttijd. Afhankelijk van de exploitatiewijze (dagvaart of continuvaart) van het schip waarop je werkt, moet deze rusttijd bestaan uit een ononderbroken periode van in ieder geval 6 of 8 uur. Zodat jij genoeg slaap krijgt bijvoorbeeld. Ook is het zo dat je in een periode van 7 dagen (een week) in totaal ten minste 84 uur rusttijd moet krijgen. Dit is dus 14 uur extra rusttijd die verdeeld wordt over 7 dagen, bovenop de 10 uur per dag waar je recht op hebt.

’s Nachts werken in de binnenvaart

Sommige schepen varen zowel overdag als ’s nachts. Dat kan alleen als er ook in de nachtelijke uren voldoende mensen aan het werk zijn. Doordat mensen van nature overdag wakker en actief zijn en ’s nachts slapen, is een nachtdienst in ieder beroep zwaarder dan een dagdienst. Daarom zijn er ook regels opgesteld voor ’s nachts werken in de binnenvaart. In de binnenvaart geldt dat je in een week niet meer dan 42 uur tussen 23.00 en 06.00 uur mag werken.

Uitzonderingen in noodsituaties

In een noodsituatie mag natuurlijk afgeweken worden van deze regels. Een noodsituatie kan te maken hebben met de veiligheid van het schip, de mensen aan boord of lading. Ook het geven van hulp aan een ander schip of aan mensen in nood is een uitzonderingssituatie. Is de noodsituatie opgelost? Dan krijg je daarna voldoende rusttijd ter compensatie.

Heb je vragen naar aanleiding van dit artikel? Of wil je meer weten over werken in de binnenvaart? Neem gerust contact met ons op. Wij zijn je graag van dienst!